معرفی پلیمرهای طبیعی
پلیمرهای طبیعی یکی از اصلی ترین عنصر ها در دنیای مدرن و همچنین طبیعی هستند. این مواد قسمت عمده ای از محصولاتی که روزانه کاربرد دارند مانند ظروف همبرگر، ظروف مقوایی، دستمال‌های آشپزخانه و … را تشکیل می دهند. آشنایی با ساختار، خصوصیات و کاربرد های پلیمر های طبیعی باعث می شود که مردم از محیط زیست بهتر مراقبت کنند و انتخاب های درستی از جایگزین های پایدار تر برای مصنوعات داشته باشند.
همان طور که گفته شد، تعداد زیادی از پلیمر های طبیعی از یک نوع مونومر به وجود آمده است، اما بیشتر پلیمر های طبیعی و مصنوعی از دو یا چند نوع مختلف از مونومر ها ساخته شده است. این نوع پلیمر ها با نام کوپلیمر ها معرفی می شوند.
پلیمر های طبیعی درجه های متفاوتی از سادگی تا پیچیدگی دارند، ولی همه ی آن ها ویژگی های فراوانی نیز دارند که آن ها را بسیار مفید و کاربردی تر می کنند. و نیز، با شناخت بیشتر و بهتر مردم از محیط زیست، جایگزین های پایدار تری به جای پلیمر های مصنوعی در دسترس قرار می گیرند و این موضوع کمک زیادی به حفظ محیط زیست می کند.
معرفی پلیمر مصنوعی
پلیمر مصنوعی یا همان پلاستیک، یک ماده ای است که به خاطر ویژگی های مختص خود از جمله سبکی، شکل‌پذیری، انعطاف‌پذیری، پایداری در مقابل شرایط مختلف و نیز قابلیت بازیافت، در صنایع زیادی کاربرد دارد. این نوع پلیمر به وسیله ی انسان ها در آزمایشگاه ها و کارخانه ها توسط یک سری فرآیند های شیمیایی ساخته می شود و محصولات مختلفی مثل؛ مواد لاستیکی، نایلون، پلی‌استر، PVC، پلی‌اورتان و… را شامل می شود.
در حالی که پلیمر طبیعی مثل کربوهیدرات، پروتئین و… از منابع طبیعی به دست می آیند و همیشه به صورت طبیعی در خود طبیعت تولید می شوند. برای ذکر نمونه، نشاسته ای که در بذر های گیاهان وجود دارد، می تواند نوعی از پلیمرهای طبیعی باشد.
معرفی انواع پلیمر های طبیعی
پلی ساکارید ها: پلی ساکارید ها از ذرات پلی ساکارید تولید شده اند و جزء مهم ترین پلیمرهای طبیعی محسوب می شوند. این پلیمر ها شامل گالاکتوز، گلوکز و فروکتوز می شود و در صنایع غذایی به عنوان قند، نشاسته و فیبر مورد استفاده قرار می گیرند. پلی ساکارید ها در گیاهان و حیوانات نیز پیدا می شود.
پلی آمید ها، پلی پپتید ها و اسید های آمینه: این پلیمر ها در بدن موجودات زنده یافت می شوند و به روش اتصال زنجیره ای از اسید های آمینه به هم به وجود امده اند. پلی آمید ها مثل پروتئین ها، کراتین و نیز پوشش های طبیعی مثل پوست و قرنیه چشم زیر مجموعه ی این نوع پلیمر ها هستند.
پلیمر نوکلئوتیدی: این نوع پلیمر ها شامل DNA و RNA هستند و از ذرات نوکلئوتید تولید شده اند. این پلیمر ها در بدن موجودات زنده قرار دارند و نقش به سزایی هم در ارث و تنظیم فعالیت های سلولی ایفا می کنند.
پکتین: پکتین یک نوع پلیمر طبیعی می باشد که در دیواره ی سلولی گیاهان قرار دارد. این پلیمر دارای خاصیت جذب آب است نیز و در صنایع غذایی به عنوان ضخامت دهنده، پایدار کننده و امولسیفایر کاربردی می باشد.
معرفی انواع پلیمر های مصنوعی
پلیمر های چگالشی: این پلیمر ها به روش چگالش به دست می آیند که در این روش، مواد شیمیایی در حضور کاتالیزور ها به هم وصل شده و پلیمر به وجود می آید. نمونه هایی از این پلیمر ها موارد پلی استایرن و پلی اکریلونیتریل می باشند.
پلیمر های افزودنی: در این نوع پلیمر ها، موادی با عنوان مونومرها در حضور کاتالیزورها به هم متصل شده و پلیمر تولید می شود. این پلیمر ها تحت کاربرد مواد افزودنی در صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، پوشاک و صنایع بسته‌بندی مورد استفاده قرار می گیرند. برای نمونه ای از این پلیمر ها نیز می توان به پلی اتیلن، پلی پرو پیلن و پلی وینیل کلراید اشاره کرد.
پلیمر های آلی و معدنی: پلیمر های آلی از ذرات هیدرو کربن تولید شده اند و پلیمر های معدنی نیز از ذرات معدنی به وجود آمده اند. نمونه هایی از پلیمر های آلی شامل پلی استایرن، تفلون، پلی اتیلن و پلی پرو پیلن هستند. پلیمرهای معدنی مثل پلیمر های سیلیکاتی و پلیمر های آلومینیومی وجود دارند.
تفاوت پلیمر های طبیعی و پلیمر های مصنوعی
پلیمر های طبیعی و پلیمر های مصنوعی هر دو شامل واحد های تکرار شونده ای در ساختار خودشان هستند، اما تفاوت های زیادی نیز بین آن‌ها وجود دارد.
یکی از تفاوت های اصلی این دو نوع پلیمر، قیمت آن ها می باشد که باید گفته شود به طور کلی و طبق معمول، پلیمر های طبیعی گران تر از پلیمر های مصنوعی هستند.
پلیمر های طبیعی و پلیمر های مصنوعی، در زندگی انسان ها به وفور مشاهده می شوند. پروتئین ها، اسید های آمینه، DNA, RNA همگی این ها مثال هایی از پلیمر طبیعی بوده و از این مواد در بسیاری از صنایع غذایی، دارویی، پزشکی و... استفاده می شود و در دنیای امروز با روی آوردن انسان ها به طبیعت این مواد مورد توجه قرار گرفته اند.
پلیمر های مصنوعی از نفت تولید شده و در برخی مواقع هم به عنوان پلیمر های آلی و معدنی دسته بندی می شوند. این پلیمر ها با تلفیق چند ماده ی اولیه تهیه و طراحی می شود. برای زندگی انسان ها مضر است که البته به تدریج و با فرهنگ سازی درست که در کشور های جهان اول شده، قرار است به زودی از زندگی انسان ها حذف شود. امید داریم که روزی در همه ی کشور های جهان نیز این مواد به طور کلی از زندگی بشر پاک شده باشند.
نکته ی آخر این که منابع تولید آن ها نیز با یک دیگر فرق دارد؛ پلیمر های طبیعی از مواد گیاهی و جانوری گرفته می شوند، در حالی که پلیمر های مصنوعی از نفت استخراج می شوند. این تفاوت در منابع تولید، باعث شده که پلیمر های طبیعی در برخی صنایع مثل صنایع غذایی و صنایع پزشکی و داروسازی، مورد استفاده قرار بگیرند.
